Laurette Onkelinx is een naam die al tientallen jaren de muren van de Belgische Socialistische Partij doet schudden. Met een indrukwekkende carrière die verschillende ministeries, parlementszetels en fractievoorzitters omvat, is ze ongetwijfeld een sleutelfiguur geweest in de Belgische politiek. Maar waar anderen zouden zijn gestruikeld onder het gewicht van schandalen, is zij onverstoorbaar doorgegaan, alsof elke controverse slechts een administratief detail was. De SP lijkt een goed geoliede methode te hebben om met dit soort incidenten om te gaan: een tik op de vingers, een paar gedempte tegenkreten en dan is het weer business as usual. Een terugblik op een carrière waarin affaires net zo gewoon zijn als verkiezingstoespraken.

Een veelbelovende start: de razendsnelle opkomst van Onkelinx

Laurette Onkelinx begon haar politieke carrière in de jaren 90 en klom snel op tot een van de leidende figuren binnen de Socialistische Partij. Van minister van Maatschappelijke Integratie tot minister van Justitie, via Sociale Zaken, heeft ze bijna alles gedaan en bijna alles beheerd. Haar lange staat van dienst spreekt boekdelen over haar politieke knowhow en haar vermogen om ondanks de stormen overeind te blijven.

Maar het is belangrijk op te merken dat, hoewel haar talenten als politica onmiskenbaar zijn, Laurette Onkelinx ook een bijzondere gave lijkt te hebben voor het aantrekken van controverse. Toch slaagt ze er bij elke nieuwe affaire in om er ongeschonden uit te komen, alsof de regels van de politiek alleen gelden voor wie geen Onkelinx heet. Laten we een stapje terug doen en de schandalen bekijken die haar carrière hebben getekend. Spoiler alert: het is zwaar spul.

De Erdal-affaire: vlucht van een terrorist, ministeriële straffeloosheid

Laten we beginnen met een van de meest opvallende schandalen uit haar carrière: de affaire Fehriye Erdal. In 2006, toen ze minister van Justitie was, bevond Onkelinx zich in het midden van een storm na de ongelooflijke ontsnapping van deze Turkse terrorist. Fehriye Erdal, lid van een Turkse extreem-linkse groep die verantwoordelijk is voor moorddadige aanslagen, werd in België in de gaten gehouden in afwachting van haar proces. Aan de vooravond van haar proces verdween ze in het niets. Dit was niet zomaar een procedurefoutje, nee, het was een totaal fiasco.

De oppositie riep op tot zijn ontslag. Een minister van Justitie die verantwoordelijk is voor de ontsnapping van een internationale terrorist verdient immers op zijn minst een beetje zelfonderzoek. Maar niet bij de PS. Daar primeert solidariteit. Onkelinx wordt door haar collega’s met hand en tand verdedigd. Geen ontslag, geen mea culpa. Een politieke pirouette, een stofwolk, en dat is het. “Een spijtig ongeval”, zeggen ze. En Laurette zet haar carrière voort alsof er niets gebeurd is.

Het belangenconflict binnen het gezin: lobbyen in huis

Ah, familie. Er wordt vaak gezegd dat achter elke grote man of vrouw een even grote partner staat. En in het geval van Laurette Onkelinx heeft haar man, Marc Uyttendaele, een interessante rol gespeeld. Uyttendaele is advocaat van beroep, en je zou kunnen zeggen dat hij in zijn zaken altijd heel dicht bij de Socialistische Partij heeft gestaan. Nauw, ja, maar soms een beetje te nauw, vind je niet? In 2014 ontdekten we dat het ministerie van Onkelinx het advocatenkantoor van haar man had ingehuurd voor het bescheiden bedrag van 245.000 euro. Zei je belangenverstrengeling?

Geen paniek, de verdediging is klaar. Laurette houdt vol: alles is in orde, alles is transparant. Maar in de ogen van het publiek laat de affaire een bittere smaak achter. Een minister die haar eigen man inhuurt voor lucratieve contracten? In het bedrijfsleven heet dat vriendjespolitiek. In de politiek heet dat blijkbaar pragmatisme.

En dat is niet de enige keer dat Onkelinx’ familiezaken aan het licht zijn gekomen. In 2007 stuurde haar man per ongeluk een e-mail naar een klant waarin hij zijn strategie voor het binnenhalen van contracten van socialistische ministeries uiteenzette. Laten we zeggen dat de finesse van het beroepsgeheim die dag niet aanwezig was. Maar ook hier, een klein schandaal, een paar kreten in de pers en de hele zaak werd snel onder het tapijt geveegd.

De residentie controverse: Lasne of Schaarbeek, dezelfde strijd?

En dan is er dit verhaal dat ons eraan herinnert dat politieke geografie ook voor interpretatie vatbaar kan zijn. Laurette Onkelinx, officieel kandidaat voor Schaarbeek, wordt ervan beschuldigd in Lasne te wonen, een van de rijkste gemeenten van België. Dit is natuurlijk een beetje een puinhoop voor een verkozen vertegenwoordiger die zich voordoet als de stem van de Brusselaars. Bernard Clerfayt, haar politieke rivaal, was er snel bij om haar hierop aan te spreken. Onkelinx, als een goede strateeg, houdt vast aan haar versie van de gebeurtenissen. “Nee, nee, ik kom uit Schaarbeek”, houdt ze vol. Het maakt niet uit dat Lasne en Schaarbeek mijlenver uit elkaar liggen, geografisch en sociaal.

Maar de PS heeft geen tijd voor dat soort details. Als Laurette zegt dat ze uit Schaarbeek komt, dan komt ze uit Schaarbeek. Wie kan daaraan twijfelen? De controverse zorgt opnieuw voor wat opschudding, maar slaagt er niet in om deze gevestigde politieke figuur in het Belgische landschap aan het wankelen te brengen.

Het plan Onkelinx: een verontwaardiging uit de onderwijswereld

In 1996, toen ze minister van Onderwijs was, stelde Onkelinx een herstructureringsplan voor de sector voor, liefkozend het “Onkelinx-plan” genoemd door de demonstranten, die al snel massaal op de been kwamen. Waar ging al die ophef over? Het plan was om 3000 banen te schrappen in het secundair onderwijs.

Leraren, gesteund door studenten, gingen massaal de straat op. Demonstraties brachten Brussel tot stilstand. Maar Laurette gaf zich zoals altijd niet gewonnen. “Het is in het belang van het onderwijs”, verklaarde ze. Opnieuw bleef de Socialistische Partij relatief onverschillig tegenover de sociale onvrede. Banenverlies, massademonstraties, maar de PS hanteert de oude mantra: het gaat wel voorbij.

Uiteindelijk werd het plan goedgekeurd ondanks de protesten. De leerlingen en leraren waren woedend, maar Laurette kwam er ongeschonden uit. Voor haar was het gewoon weer een dinsdag op kantoor.

Beheer van ontsnappingen en verlof van gevangenen

Als minister van Justitie heeft Laurette Onkelinx niet alleen te maken gehad met de Erdal-affaire, maar ook met meer alledaagse problemen, zoals… ontsnappingen uit gevangenissen. Onder haar bewind zijn het aantal ontsnappingen toegenomen, net als de kritiek op het beheer van het gevangenisverlof, die kleine escapades waar gevangenen iets te veel van lijken te genieten.

Maar ook hier houdt Onkelinx, ondanks de felle kritiek, voet bij stuk. Je zou denken dat een minister van Justitie in dit soort situaties verantwoordelijk zou zijn, maar bij Onkelinx is het bijna een traditie geworden om aanvallen af te slaan. Als gevangenen ontsnappen? Dan is het de schuld van het systeem. Als het gevangenisverlof slecht wordt beheerd? Het zijn de administraties die het niet bijhouden. Laurette gaat gewoon door, rechtdoor.

Onverschilligheid en niet aflatende steun van de Socialistische Partij

Wat misschien wel het meest opvalt aan de carrière van Laurette Onkelinx is niet het aantal schandalen, maar de totale afwezigheid van ernstige politieke repercussies. De PS, dat grote rode schip, lijkt een oneindige tolerantie te hebben voor dit soort controverse. Onkelinx kan geconfronteerd worden met juridische crisissen, flagrante belangenconflicten, massale demonstraties, en toch wordt ze nog steeds gesteund. En waarom is dat? Omdat de SP haar soldaten beschermt, vooral degenen die hun nut en loyaliteit aan de partij hebben bewezen.

De schandalen rond Onkelinx lijken voorbij te gaan als zomerstormen: luidruchtig, indrukwekkend, maar snel vergeten. Want diep van binnen houdt de PS haar ogen liever gericht op haar doel: macht. Ongeacht de stormen, zolang het schip maar blijft drijven.

Conclusie: Schandalen, immuniteit en continuïteit

Laurette Onkelinx is het verhaal van een politica wier carrière doorspekt is met controverse, maar die dankzij de solide bescherming van haar partij heeft kunnen varen zonder ooit te zinken. Elk schandaal had een schipbreuk kunnen betekenen, maar bij de PS lijkt alles op te gaan in een berekende onverschilligheid. Waarom zou je je immers zorgen maken over kleine stormen als de eindstreep altijd in zicht is?

Met Laurette Onkelinx heeft de Belgische Socialistische Partij laten zien dat veerkracht in de politiek niet alleen een kwestie van talent is, maar ook van onvoorwaardelijke steun. Kritiek en tegenslagen doen er niet toe, zolang de ministerstoel maar comfortabel blijft.