De El Kaouakibi-affaire: het Belgische politiek-financiële schandaal dat een Netflix-serie had moeten inspireren

Deze keer hebben we het niet over chips of bier, maar over een affaire die zelfs de schrijvers van ‘House of Cards’ zou doen blozen. Dames en heren, leun achterover en bereid u voor op een soap waarvan de heldin, Sihame El Kaouakibi, waarschijnlijk liever de schijnwerpers had willen vermijden. De El Kaouakibi-affaire is een groots spektakel, een saga die de beste moderne tragedies waardig is, tegen een achtergrond van fraude, manipulatie en politiek.

De oorsprong van een sprookje dat nachtmerrie werd

In het begin leek het allemaal te mooi om waar te zijn. Sihame El Kaouakibi, een rijzende ster, dynamische ondernemer en lid van de Open VLD (Vlaamse Liberale Partij), leek de hoop en het enthousiasme van jongeren te belichamen. Haar vlaggenschipproject: “Let’s Go Urban” (LGU), een VZW die zich inzet voor de Antwerpse jeugd. Ah, wat een nobele missie! Jongeren leren dansen, uitblinken en groots dromen. LGU was een beetje zoals de plaatselijke Disney, een klein sprankje optimisme in een steeds somberder wordende wereld.

Maar, zoals in elke goede film, was er een kleine kink in de kabel. En deze kink in de kabel zou veel grotere proporties aannemen dan een simpele vlek op een onberispelijk pak. LGU ontving namelijk tonnen aan subsidies. We hebben het over subsidies van de stad Antwerpen, de provincie, het Vlaamse Gewest en zelfs de federale overheid. Kortom, iedereen heeft de hand in eigen boezem gestoken voor deze vzw die zoveel beloofde.

Dus wat is het probleem? Hier wordt de plot dikker. Verdenkingen van fraude en verduistering begonnen de kop op te steken, als paddenstoelen na een herfstbui. En het mooie verhaal van LGU veranderde al snel in een financiële thriller. Want terwijl de Antwerpse jongeren aan het leren waren om te dansen, waren anderen blijkbaar al aan het dansen met getallen.

De beschuldigingen: een dans met fraude

Voor degenen die van sappige details houden, hier is het hoofdgerecht. El Kaouakibi zou geld dat bedoeld was voor ‘Let’s Go Urban’ hebben doorgesluisd naar zijn andere bedrijven. Ah, de oude ‘communicerende vaten’ truc. De klassieke formule: “We nemen van hier, we investeren daar en dan zijn we weg! Maar zoals altijd zit het venijn in de details. Valse facturen, vervalste documenten… kortom, alle parafernalia van de perfecte kleine fraudeur.

En er komt nog meer! De verrassingen in de El Kaouakibi affaire houden hier niet op. In juni 2021 werd LGU failliet verklaard. En alsof dat nog niet genoeg was, volgden andere bedrijven van El Kaouakibi, zoals WannaWork en WannaCatch (dat is pas slim). Je zou bijna denken dat alles wat ze aanraakte veranderde in een soort financiële malaise.

Belangrijkste ontwikkelingen: een cascade van gebeurtenissen, waaronder popcorn

Begin 2021 deden de eerste geruchten de ronde. Een kritisch rapport van een voorlopige LGU-bestuurder en een audit van de stad Antwerpen brachten onregelmatigheden aan het licht. En toen ontstond er paniek. De juridische machinerie werd in gang gezet en het publiek was stomverbaasd toen het ontdekte wat er zich achter de schermen afspeelde. Wat een model VZW leek, bleek een mijnenveld van verduistering te zijn.

Oktober 2022: het Vlaams Parlement beslist om de parlementaire onschendbaarheid van El Kaouakibi op te heffen. Stel je de scène voor: de gevallen heldin die wordt opgeroepen om zichzelf te verdedigen voor de rechtbank, als een reality-tv-ster in de greep van een afdaling in de hel. Maar wacht, het wordt nog beter!

Want in dit verhaal gaf onze lieve El Kaouakibi niet zo gemakkelijk op. Nee, dat deed ze niet. Ze besloot om als onafhankelijke in het Vlaams Parlement te zetelen. Een beetje zoals een gevallen acteur die ondanks de schandalen over de rode loper blijft lopen. Bovendien heeft ze zich ziek gemeld… al meer dan twee jaar! Ja, dat lees je goed. Twee jaar. We kunnen wel zeggen dat ze weet hoe ze geduld moet hebben.

Politieke gevolgen: onrust in Vlaanderen

Deze affaire heeft als een bom ingeslagen in het Vlaamse politieke landschap. Hoe is het mogelijk dat zoveel overheidsgeld aan een VZW werd gegeven zonder dat iemand de uitspattingen opmerkte? Goede vraag! Het lijkt erop dat de mechanismen om subsidies te controleren in Vlaanderen een paar “mazen” hebben gehad. En met “mazen” bedoelen we een afgrond waarin miljoenen euro’s werden gestort zonder dat iemand het merkte.

Op een serieuzere manier heeft de El Kaouakibi-affaire het disfunctioneren van het beheer van overheidsgelden en de controle van gesubsidieerde NPO’s aan het licht gebracht. Het soort disfunctioneren dat stof tot nadenken geeft en… verontwaardiging. Deze publieke middelen worden immers verondersteld het algemeen belang te dienen, niet om privébedrijven te financieren via dubieuze procedures.

Juridische procedures: de spanning van dit alles!

Het Antwerpse parket zat niet stil. Het vroeg snel om Sihame El Kaouakibi door te verwijzen naar de correctionele rechtbank. En nu houdt iedereen zijn adem in. Er is een zitting gepland op 26 oktober 2023. Wie weet gaat deze datum de geschiedenis in?

Aanvullend onderzoek bracht ook het bestaan van andere valse facturen aan het licht. Het lijkt erop dat El Kaouakibi en valse documenten een grote liefdesrelatie hebben! Het lijkt wel een aflevering van ‘Experts: Antwerpen’, waarbij de financiële rechercheurs op zoek gaan naar de waarheid achter bergen papierwerk.

Gerelateerde controverses: waarom ook niet?

Alsof het plaatje nog niet vol genoeg was, waren er nog een paar ruzies om het verhaal wat op te fleuren. Er brak een geschil uit met het Vlaams Parlement over de toewijzing van parlementair personeel tijdens het ziekteverlof van El Kaouakibi. Ja, want zelfs als je met ziekteverlof bent, moet je toch werken?

En dan, plotwending! De Brusselse rechtbank veroordeelt het Vlaams Parlement tot het betalen van een symbolische euro voor het ontnemen van het personeel van El Kaouakibi. Eén euro! Nauwelijks de prijs van een koffie. Een gebaar dat boekdelen spreekt over de heersende malaise.

Te leren lessen en openstaande kwesties

Wat kunnen we leren van deze ongelooflijke affaire? Afgezien van het feit dat er heel goed een succesvolle miniserie van gemaakt zou kunnen worden, roept het cruciale vragen op over het beheer van overheidsgelden, de controle van gesubsidieerde NPO’s en politieke verantwoording.

Aan de ene kant kan de El Kaouakibi-affaire worden gezien als een treffend voorbeeld van de misstanden die kunnen ontstaan als er een gebrek aan toezicht is. Hoe kon een parlementslid, toegegeven charismatisch, het systeem in die mate manipuleren zonder zo lang ongerust te zijn? Aan de andere kant illustreert deze zaak ook hoe moeilijk het is om een evenwicht te vinden tussen de rechten van parlementsleden en de noodzaak om sancties op te leggen wanneer er ernstige beschuldigingen worden geuit.

Het zal in ieder geval interessant zijn om het verloop van de juridische procedure te volgen. Komen er nog meer onthullingen? Misschien een onverwachte wending, zoals in de beste Amerikaanse juridische series?

Conclusie: “Let’s Go Urban”… maar niet te ver!

De El Kaouakibi-affaire is een perfect voorbeeld van hoe een goed verhaal in een schandaal kan veranderen. Van de hoop die werd gewekt door “Let’s Go Urban” tot de verontwaardiging die werd veroorzaakt door de onthullingen over fraude, is een heel deel van de Vlaamse politiek door elkaar geschud.

Wat gaat er nu gebeuren? Mysterie en kauwgom. Eén ding is zeker, deze affaire is nog niet klaar met het maken van krantenkoppen. Laten we ondertussen hopen dat er lessen worden getrokken en dat de mechanismen voor subsidiecontrole worden versterkt. Niemand houdt immers van verrassingen… behalve misschien de producenten van dramaseries.